Restauratie en transformatie iconisch Jongerius Kantoor (1936) gereed.

Met het onthullen van de enorme klok op de voorgevel door Utrechts burgemeester Jan van Zanen en gedeputeerde van de provincie Utrecht  Mariëtte Pennarts is het volledig gerestaureerde en duurzame(!) Rijksmonument onlangs officieel in gebruik genomen.

Bijzonder restauratietraject.
Het restauratietraject heeft een looptijd van ongeveer drie jaar gehad en er is meegewerkt aan de duurzaamheidspilot voor Rijksmonumenten van het ministerie van OC&W. Door de unieke en complexe aanpak is het project ook in de kijker gespeeld bij partijen als de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de gemeentelijke Monumentenzorg. Hierdoor heeft het een bijzondere status binnen de pilot gekregen en wordt het gezien als één van de voorbeeldprojecten. Het heeft dan ook geresulteerd in een gebouw wat zijn opvallende uiterlijk van weleer volledig heeft teruggekregen, met achter deze facade een uitgebalanceerd energiezuinig systeem.  Het dak en alle gevels zijn voorzien van een warme isolatiedeken terwijl het dak ook nog eens volledig is gevuld met zonnepanelen die het gebouw volledig, op de horecakeuken na, van energie kunnen voorzien. Er zijn warmte- en koudepompen geïnstalleerd waardoor zomerwarmte ‘s-winters kan worden gebruikt en vice versa.

Unieke historie.
De Utrechtse Jan Jongerius (1888-1941) bouwde in korte tijd een imposant industrieel imperium op. Hij was begonnen als tuinder op de bedrijf van zijn ouders maar groeide vrij snel uit tot een flamboyant zakenman. Hij werd carrosseriebouwer, brandstoffenverkoper en Ford dealer (de grootste van Nederland). Hij werd wereldreiziger, was devoot katholiek met een Pauselijke onderscheiding, weldoener, en werkgever met 700 man personeel in dienst. Hij was echtgenoot en vader van 10 kinderen, en nog en heel klein beetje tuinder. Hij bouwde zijn bedrijf eigenhandig op, letterlijk want bij zowel alle bedrijfsgebouwen als bij zijn woonhuis kwam er (bijna) geen architect aan te pas.

Het Jongeriuscomplex.
Van het hele bedrijfsterrein gelegen aan het Merwedekanaal in nUtrecht (destijds Jutphaas), resten nu alleen nog de woonvilla van het gezin Jongerius, de huidige Villa Jongerius en het voormalige hoofdkantoor. Niet onvermeld mag blijven de monumentale tuin welke tezamen met Villa Jongerius (destijds Bastiaanshof geheten) en het Jongerius Kantoor het Jongeriuscomplex wordt genoemd. Villa en kantoor zijn zeer opvallende verschijningen, alleen al door de bouwstijl en het kleurgebruik. In zowel de villa als in het kantoor zie je letterlijk het leven en werk van Jan Jongerius terug. Meerdere beroemde internationale bouwstijlen uit de jaren ’30 van de vorige eeuw zijn erin terug te vinden en de gebouwen zijn minstens zo flamboyant als de hoofdpersoon zelf.

Glas-in-lood en andere sporen van het verleden.
Niet alleen het uiterlijk maar ook de overweldigende entree van het kantoorgebouw is hersteld. Hier bevindt zicht het trappenhuis met origineel Italiaans marmer met daarachter een enorm glas-in-lood raam. In 1939, toen Jongerius gelijktijdig met het 25-jarig bestaan van zijn bedrijf het zilveren huwelijk met zijn echtgenote Heinnie vierde, kreeg hij het kunstwerk als bijzonder cadeau aangeboden door zijn personeel en enkele vrienden. Het glas-in-lood raam bestaat uit 60 verschillende panelen en heeft een totale oppervlakte van zo’n 35 m2. Elk paneel van zo’n meter bij een halve meter geeft een voorstelling van Jongerius’ leven en van zijn bedrijfsactiviteiten. Het was gemaakt door de bevriende kunstenaar Mengelberg, en deze had enkele jaren eerder ook al het bijzonder fraaie glas-in-lood-plafond ontworpen in de villa.

Toen het na de oorlog langzaam bergafwaarts ging met de Jan Jongerius N.V. tot het faillissement volgde in 1954 kwamen  alle destijds bestaande gebouwen, loodsen, werkplaatsen, villa en hoofdkantoor in handen van het Ministerie van Defensie. In één van de later door Defensie nieuw gebouwde panden op het terrein is in 1980 vanuit het toen al behoorlijk in verval geraakte kantoor het glas-in-lood raam herplaatst. In 2006 is de Stichting Vrienden van het Jongeriuscomplex opgericht met als doel het gehele Jongeriuscomplex (Villa, tuin en kantoor) te restaureren en te behouden voor de toekomst. Vanaf het begin heeft deze stichting zich ook ingezet om de historische glas-in-lood raam zijn plek in het kantoor terug te geven en dat is tijdens de afgelopen restauratie gelukt.

Het Jongerius Kantoor is nu, net als Villa Jongerius, ingericht als evenementenlocatie. Hierbij is door de restauratiearchitecten Roel Lichtenberg en Carin ter Beek van Blauw Architecten rekening gehouden met de fraaie ruimtes in het pand, de voormalige kantoorzalen en showroom, met veel ramen en dientengevolge veel buitenlicht. Ook zijn er fraaie knipogen naar het verleden gemaakt door bijvoorbeeld het hergebruik van karakteristieke (ook door Jan Jongerius zelf ontworpen) stalen spanten uit één van de inmiddels gesloopte constructiehallen. Deze zijn te bewonderen boven de bar van het restaurant. Ook zijn er fraaie historische foto’s te zien van Jongerius’ familie en bedrijf en zijn de afbeeldingen op de vitrages gebaseerd op filmbeelden van de soms extravagante familiefeesten van Jongerius.

Als fotograaf en tekstschrijver, gespecialiseerd in erfgoed met een verhaal volgde ik in opdracht van restaurateur Heilijgers Bouw en de Stichting Vrienden van het Jongeriuscomplex de restauratie op de voet. Ik schreef erover maar ving vooral het gehele proces in beelden, heel veel beelden. Een impressie is te zien bij dit verhaal.

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 3