XXL Papier – Groot, groter, grootst| Rijksmuseum
XXL Papier – Groot, groter, grootst| Rijksmuseum
Hoe stel je een 23 meter lang geschilderd landschap tentoon? Een 16 meter lange prent van een begrafenisstoet? Of een levensgroot ontwerp voor een 12 meter hoog kerkraam?
Het zijn een aantal van de grootste werken op papier uit de collectie van het vRijksmuseum. Door hun formaat en kwetsbaarheid zijn ze zelden of nooit te zien. Maar nu wel!
Lange traditie en moderne werken
In de tentoonstelling zie je werken van 1500 tot nu. Een van de oudste is de stamboom van keizer Karel V uit ca. 1535 van Robert Péril. Het is een houtsnede van bijna 7 meter! Ook zie je werk van hedendaagse kunstenaars. Zo zie je ‘Gunkanjima’ van Sanne Peper, een foto van 125x178cm en ‘De nachtwolken drijven het vergetene mee’ van Jacobien de Rooij, een tekening van 306 x 606 cm.
Bekijk een aantal van de werken in Rijksstudio
Cyclorama ontdekt
De vondst van het 23 meter lange landschap is de grootste ontdekking. Het lag decennia opgerold in het depot zonder dat iemand wist wat het was. In de database stond het geregistreerd als Kamerbehangsel. Tijdens de voorbereidingen voor de tentoonstelling hebben we het voor het eerst uitgerold en onderzocht. De landschappen in knallende pastelkleuren bleken handgeschilderd en kleine gaatjes bovenin het papier deden de twijfel rijzen of dit wel een behang was.
Archiefonderzoek wees uit dat het een deel was van het Reuzencylorama, een bewegend panorama van maar liefst anderhalve kilometer (!) lang met landschappen uit Zwitserland, Oostenrijk en Italië. Het werd halverwege de 19de eeuw in opdracht van de Duitse ondernemer Ferdinand Reichardt geschilderd door enkele Berlijnse decorbouwers. Reichardt reisde er mee door Nederland, België en Engeland en gaf er avondvullende voorstellingen mee die het publiek meenamen op een reis door het zuiden van Europa.
Cartons
Papier werd ook veelvuldig gebruikt als werkmateriaal. Zo zijn er cartons, ontwerptekeningen op ware grootte, te zien van onder meer gebrandschilderde ramen en een wandtapijt. De enorme kartons voor de vensters van de Sint Bavokerk stammen uit de 16e eeuw. De cartons voor de ramen van de Domkerk in Utrecht zijn in het begin van de 20ste eeuw ontworpen door Richard Roland Holst. Deze enorme werken zijn niet alleen indrukwekkend om te zien, maar illustreren ook dat in 400 jaar tijd het ambacht van het maken van glas-in-loodramen nauwelijks is veranderd.
