Den Haag – Station Hollands Spoor

Horizontal tabs

Beschrijving

Station Hollands Spoor is het oudste station van Den Haag. In het midden van de 19e eeuw werd de ‘Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij’(H.IJ.S.M.) opgericht, die vanaf 1839 een treinverbinding had tussen Haarlem en Amsterdam. In 1842 werd de lijn uitgebreid naar Leiden en vervolgens naar Rotterdam.

Nederland kende in de 19e eeuw verschillende spoorwegmaatschappijen. Naast de H.IJ.S.M. bestonden onder andere de Nederlandsche Centrale Spoorweg Maatschappij (N.C.S.) en de Nederlandse Rhijnspoorweg Maatschappij (N.R.S.).

Naar Duitsland

De N.R.S. werd in 1890 opgeheven en toen nam de Nederlandse staat een gedeelte van het bestaande spoorwegnet over. Zodoende ontstonden de zogenaamde Staatsspoorwegen (kortweg ‘Staats Spoor’) die treinen had rijden tussen Den Haag – via Utrecht en Arnhem – naar Duitsland en terug.

Witte Huis

De H.IJ.S.M. opende een treinstation in Den Haag in 1847. Iets meer dan dertig jaar later werd een Staatsspoor station gebouwd. Het eerste Haagse station van de H.IJ.S.M. werd gebouwd in neo-classisistische stijl en leek enigszins op het ‘Witte Huis’ in Washington / USA. Dat was toen net herbouwd. Washington was in 1812/1814 grotendeels verwoest tijdens de oorlog tegen Canada (Engeland).

Margadant

Het Haagse stationsgebouw is omstreeks 1888 vervangen door nieuwbouw in neo-renaissance stijl. De architect van Den Haag Hollands Spoor, H.IJ.S.M. is D. Margadant uit Den Haag. Hij is geboren in 1849. Hij kwam circa 1862 in dienst van de H.IJ.S.M. en ontwierp in 1870 het eveneens schitterende station Leiden, dat – schandalig – is afgebroken. Gelukkig is een ander meesterwerk bewaard gebleven: het H.IJ.S.M. station van Haarlem, gebouwd in Jugendstil (1908). De architect ontwierp naast Den Haag Hollands Spoor, Haarlem en Leiden –afgebroken- de stations van Amersfoort –eveneens afgebroken -, Bloemendaal, Zandvoort, Santpoort, Bennebroek en Lisse.

Over een dam

De perrons lagen ver boven het straatniveau en de sporen liepen dan ook over een dam van en naar het station. Dat was nieuw in die tijd. Voordeel was dat de sporen van de N.R.S. richting station Staatsspoor bovenlangs gekruist konden worden. Bovendien konden schepen onder de spoorbruggen doorvaren, zonder dat die bruggen beweegbaar hoefden te zijn. Dat voorkwam oponthoud voor scheepvaart- en treinverkeer.

Fusie

In 1917 kwam het tot een nauwere samenwerking tussen de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij en Staats Spoor en in 1938 volgde een fusie en ontstonden de ‘NV Nederlandse Spoorwegen’. De twee stations in Den Haag bleven hun oorspronkelijke naam behouden. Het zou tot de jaren ’90 van de 20e eeuw duren alvorens er weer een particuliere spoorwegmaatschappij zou ontstaan, ‘Lovers Rail’.

Koninklijke Wachtkamer

Station Staatsspoor heeft helaas in de jaren ’70 van de 20e eeuw niet aan de slopershamer kunnen ontsnappen. Station Hollands Spoor is er gelukkig nog steeds. Het is een ‘parel’. Het is veel kleiner dan het Amsterdamse en het Groningse Centraal Station, maar zeker zo mooi. In de Koninklijke Wachtkamer vindt men in ‘glas in lood’ de ‘wapens’ van de belangrijkste Hollandse steden waar de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij door reed. De Koninklijke Wachtruimte is schitterend. De Koninklijke Wachtkamers zijn bijzonder rijk uitgevoerd en bestaan uit maar liefst zeven vertrekken met een ruim trappenhuis en vestibule. Het monumentale trappenhuis en de flankerende vertrekken hebben betimmeringen, schoorsteenmantels, stucplafonds en gebrandschilderde ramen.

Engelen

Aan de buitenzijde van de Koninklijke Wachtruimte staat ‘anno 1893’ te lezen. Toen werd de ruimte opgeleverd. Koningin Emma regeerde in die tijd – Willem II was drie jaar eerder overleden. In een prachtig kunstwerk is zij vereeuwigd. Engelachtige figuren bevinden zich aan haar linker- en rechterzijde. Een van de engelen draagt een kind, waarschijnlijk Wilhelmina. In een boekwerk staat het woord ‘Oranje’geschreven en in een ander boek staat ‘Rex’(Koninklijk). Naast de gebrandschilderde ramen zijn de ‘E’ en de ‘W’ te zien, alsmede de wapenschilden van Emma en Wilhelmina. 

Stationsplein

Kort na een grondige renovatie brak in 1989 brand uit in het station, waardoor het ernstige schade opliep. Hierna is het – gelukkig – wederom in de oude glorie hersteld. De gemeente Den Haag heeft nu ook het plein voor het station een grondige opknapbeurt gegeven. Het enige wat nu nog zou moeten gebeuren is de sloop van de twee monsterlijke gebouwen uit de jaren ’80 van de 20e eeuw voor het station – onder andere een belastingkantoor. Hiervoor in de plaats zouden stijlvollere gebouwen dienen te komen. Zoals het gebouw dat begin jaren ’90 op de hoek van de Hoefkade / Stationsweg is gebouwd van architect Charles Vandenhove. Station Hollands Spoor zou er dan nog mooier bij komen liggen.

Heropenen grachten?

Ook de aantrekkelijke wandelroute van het station naar de binnenstad met restaurants en interessante winkels kan Den Haag goed doen. Men zou hierbij kunnen denken aan het heropenen van de gedempte grachten Stille Veerkade / Paviljoensgracht / gedeelte van het Spui.

Het opknappen van het Stationsplein door het plaatsen van bloembakken, mooie lantaarns en klassieke banken in 2002 heeft het plein een klassieke uitstraling gegeven. In december 2007 zijn de ‘Haagse Palen’ neergezet tussen het station en de tramhaltes. 12 november 2012 heeft de gemeente laten weten dat afgebroken historische panden qua gevels weer terug worden gebouwd en dat er winkels, horeca en studentenwoningen zullen komen in de stationsbuurt. Een goed idee.

Architect: D.A.N. Margadant

Bouwjaar: 1888 – 1893

Stijl: neo-renaissance

Rijksmonument

Adres

Stationsplein 41
2515 BV Den Haag gravenha

Openingstijden

05.00 - 02.00

Facilities

  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0