Henry Moore
De unieke vormentaal van Henry Moore
In Beelden aan Zee in Den Haag zag ik de tentoonstelling Henry Moore - Vorm en Materiaal. Henry Moore is één van de belangrijkste Engelse kunstenaars van de twintigste eeuw. Zijn fascinerende beelden balanceren op de scheidslijn tussen figuratie en abstractie en vormen nog altijd een bron van inspiratie voor tal van kunstenaars.
De tentoonstelling focust op de invloed van de natuur op zijn werk. Zijn unieke vormentaal ontleende hij grotendeels aan tijdens wandelingen gevonden voorwerpen, zoals door weer, wind en water gepolijste stenen, botten en schelpen. Dergelijke objecten toonden hem niet alleen de belangrijkste principes van vorm en ritme, maar ook hoe de natuur zelf als beeldhouwer te werk gaat.
Shelter drawings
Moore neemt vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw deel aan talloze tentoonstellingen, verkocht geregeld werk, kreeg opdrachten en verwierf op deze manier naam als belangrijk avant-garde beeldhouwer.
De Tweede Wereldoorlog bracht deze positieve ontwikkelingen echter tijdelijk tot stilstand. Henry Moore werd gedwongen om een functie als oorlogskunstenaar te aanvaarden. In die hoedanigheid maakte hij aangrijpende tekeningen, zogenaamde shelter drawings, van Londenaren die in metrostations schuilden voor de bombardementen.
Figuurgroepen
In de jaren vijftig maakt hij grotere figuurgroepen. De prijzen voor zijn werk stegen aanzienlijk en zijn roem als internationale kunstenaar bleef toenemen. In latere jaren was hij commissaris van zowel de Tate Gallery als de National Gallery en mocht hij een groot aantal prijzen en eredoctoraten in ontvangst nemen.
Het werk van Moore is wereldwijd aanwezig in alle belangrijke musea en is opgesteld in de openbare ruimte. In Nederland is hij vertegenwoordigd in vooraanstaande museale collecties, waaronder die van het Stedelijk Museum Amsterdam, Kunstmuseum Den Haag, Museum Arnhem en Museum Kröller-Müller.
Het landgoed Perry Green
De tentoonstelling komt tot stand in nauwe samenwerking met de Henry Moore Foundation, opgericht in 1977 om zijn nalatenschap te beheren. De stichting conserveert niet alleen zijn sculpturen en tekeningen, maar beheert ook zijn huis, ateliers, omvangrijke archief en omringende landerijen.
Slechts een uurtje treinen oven Londen ligt in het graafschap Hertfordshire het idyllische plaatsje Much Hadham. Daar vlakbij, in de typische Engelse countryside met uitgestrekte eikenbossen, glooiende velden en houtwallen, ligt het landgoed Perry Green, voormalig woonhuis en werkplaats van Henry Moore (1898-1986). In 1977 bracht de kunstenaar het onder in de Henry Moore Foundation die zijn nalatenschap zou gaan beheren,
Het zorgvuldig aangelegde parklandschap met bomen, struiken en kleurige bloemenborders zorgde voor de ideale omgeving voor zijn sculpturen.
Het huis Hoglands
Tegenwoordig zijn de Henry Moore Studios & Gardens gedurende het jaar zeven maanden opgesteld als beeldentuin, galerie en Museum. Engelands belangrijkste modernistische beeldhouwer streek er in 1940 noodgedwongen neer, nadat zijn atelier en woonhuis in Londen tijdens een luchtaanval door een bomexplosie onbruikbaar was beschadigd.
Vrienden die in de omgeving woonden wezen Moore en zijn vrouw Irina op de mogelijkheid om het huis Hoglands te huren. Een huis dat ze de eerste tijd moesten delen met een boerenfamilie. Toen het pand in 1941 in de verkoop kwam besloten ze het te kopen, daartoe in staat gesteld door de verkoop van een sculptuur waarmee de aanbetaling voldaan kon worden. Het omliggende terrein, met een verwaarloosde tuin, schuren en garages die als atelier konden dienen was uitermate geschikt voor een beeldhouwer wiens ster rijzende was.
Geleidelijke uitbreiding
Moore makte in die tijd naam als oorlogskunstenaar met tekeningen van schuilende mensen in het Londense metrostelsel en zijn sculpturen bereikten een groeiend koperspubliek.
Als het mogelijk was kochten de Moores met de opbrengsten van zijn werk kleine stukken land aan, grenzend aan de hunne en breidden op die manier geleidelijk aan het terrein uit. Bestaande bebouwing werd gesloopt, opgeknapt of verbouwd met elk een eigen discipline. Zo staan er nog altijd een aantal ter bezichtiging waaronder zijn allereerste, de Top Studio, gesitueerd in een voormalige stal waarvan het interieur volledig is gereconstrueerd naar zoals de werkplaats er in de jaren vijftig en zestig uitgezien moet hebben.
De Yellow Brick Studio kan beschouwd worden als de opvolger van de vorige toen Moores ambitie aanzienlijk meer ruimte nodig had. Ook de schaal van zijn werk en het aantal opdrachten groeiden daarin mee. Evenals het aantal medewerkers dat hij nodig had om hem te assisteren. Moore gebruikte het atelier veelal als opslag voor beelden, als showroom voor geïnteresseerde kopers en als plek om te beeldhouwen in hout of steen. Vlak daarnaast bevindt zich tegenwoordig een grote ruimte, de Exhibition Gallery, waarin wisselende, thematische tentoonstellingen worden georganiseerd.
Zwembad
Zeer tot de verbeelding sprekend is de Bourne Maquette Studio, doe Moore zelf omschreef als een ‘very important habitat’, een ruimte gevuld met allerlei in de natuur gevonden voorwerpen, in feite een eindeloze hoeveelheid aan mogelijke ideeën. Hier werkte Moore aan zijn maquettes, kleine modellen van gips die hij gemakkelijk in zijn hand kon houden en vormgeven.
Het kleine, draaiende tuinhuisje Summer House, dat Moore in de jaren vijftig als tekenatelier gebruikte om vele schetsboeken te vullen, staat er nog steeds. Het werd echter slechts korte tijd als zodanig gebruikt en functioneerde vervolgens als kleedhokje bij het kleine, voor dochter Mary aangelegde zwembad.
Begin jaren zestig, toen hij vanwege prestigieuze opdrachten bestemd voor de openbare ruimte nog monumentaler ging werken, liet hij een extra groot atelier maken, de Plastic Studio, waarin hij samen met zijn medewerkers sculpturen van vele meters hoog kon voorbereiden. De Aisled Barn is een 16e eeuwse schuur die Moore in 1981 speciaal naar Perry Green liet verplaatsen. Daarin worden grote wandtapijten getoond die Moore naar zijn tekeningen liet maken en uitvoeren door gespecialiseerde wevers.
Het Museum maakte in samenwerking met de Henry Moore Foundation een weloverwogen selectie uit zijn aanzienlijke oeuvre. Aan de hand daarvan, zo’n 70 sculpturen en objecten, wordt de artistieke visie en het maakproces zichtbaar van een van de belangrijkste vernieuwers van de moderne beeldhouwkunst. Met dank aan Joost Bergman en Museum BAZ.
https://henry-moore.org/studios-and-gardens/
https://www.beeldenaanzee.nl/nl
