De wereld van de Utrechtse kunstenaar, 6 - Drager Meurtant

Drager Meurtant maakt assemblages en collages uit sloopmateriaal met een dichterlijke ondertoon. Ze zijn te zien (in juni 2016) in zowel de binnenruimte als de tuin van de MLB-galerie als onderdeel van de expositie ‘Door elkaar: waar sporen kruisen’.

Hij gebruikt verschillende materialen, onder meer metaal, doek, hout, steen en glas waarmee hij een ‘ruimtelijk ding’ bouwt. “Bij voorkeur met een bepaalde natuurlijkheid. Een stuk hout doet al ergens aan denken. Dat combineer ik met bijvoorbeeld iets van ijzer. Die combinatie van die twee levert iets nieuws op, dat groter is dan de som der delen. Bij voorkeur verander  ik weinig aan de onderdelen van het geheel. Zodat je met weinig veel bereikt.”

Assemblagekunst

Ik spreek Drager Meurtant in de galerie. Zijn vrouw Jeanine Keuchenius, wier werk ook te zien is op de expositie, zit er bij. Hij had me aangeraden om een artikel van zijn hand in Axon Journal te lezen, ‘Assemblages, the entrails explained.’ Daar las ik dat Meurtant befaamde voorgangers heeft: Pablo Picasso, Kurt Schwitters, Man Ray, Juan Gris, Marcel Duchamp en Vladimir Tatlin.

De eerste grote expositie van assemblagekunst, The Art of Assemblage, vond in 1961 plaats in het New York Museum of Modern Art (MoMA), lees ik verder en de curator daarvan was William C. Seitz, die een catalogus vorm gaf, die nu als standaard gezien wordt. Assemblagekunst maakt gebruik van voorgevormde natuurlijke, of vervaardigde materialen, voorwerpen of fragmenten die geen kunstmateriaal zijn, aldus Seitz.

Meurtant in Axon Journal: “De essentie van het werken met gevonden voorwerpen (of schroot materiaal) is dat hun verschillende herkomst de samenstelling ervan zal verrijken. Dit effect is gebaseerd op de verschillende oorsprong, structuren en functies van de elementen: hout, metaal, glas, steen, doek, plastic etc.”

De container

Belangrijk is ook een bepaald gevoel bij een gevonden onderdeel te krijgen, ook bij de vorm die een materiaal gekregen heeft bij een eerder gebruik. Soms is het beschadigd geraakt. Maar deze ‘lading’ geeft het onderdeel wel extra inhoud. Meurtant: “Een pallet is een goed voorbeeld. Ik vind ze vooral mooi als ze doorleefd zijn. Ik haal de spijkers eruit en die gebruik ik voor een ander kunstwerk. Afval heeft zijn geschiedenis, mensen hebben er iets mee gehad. Gebruik van het afval in een nieuw gevormde assemblage doet teloorgang omslaan in iets duurzaams.”

Is er in Zeist, waar Meurtant en zijn vrouw wonen, wel sloopmateriaal te vinden? Het is zo’n keurige gemeente. “Zeker. In Zeist wordt ook verbouwd. Je ziet een container, bijvoorbeeld in de wijk Kerckebosch. Ik zoek dan vooral metalen onderdelen, betonijzer. ‘Waar is de opper?’ vraag ik dan. ‘Dan moet je bij hém zijn’. De opper: ‘Waar heeft u het voor nodig?’ ‘Voor kunst’. ‘Dan moet je bij de container zijn’. Dan graai ik resten betonijzer bij elkaar en breng het op maat met de haakse slijper. En twee dagen later kom ik weer terug, want ik moet mijn voorraad op peil houden.”

Gelukkig heeft Meurtant een ruime schuur en een ruime tuin. Ook zijn vrouw Jeanine zoekt mee, op de fiets. Meurtant: “Soms heb ik een paar stukken ijzer, veelal vervormd door de verwerking, en kan de al aanwezige vorm  uitbuiten.” Het komt ook voor dat hij ergens iets ziet liggen en eraan voorbij loopt. Het wekt geen bijzondere mogelijkheden bij hem op. “Maar dan de elfde keer, zie ik ineens een mogelijkheid waarbij ik dat mooi in kan passen. In een bepaalde ‘juxtapositie’, een plaatsing in combinatie ten opzichte van iets anders.”

Nogal eens gebeurt het voorwerk ’s nachts. “Vaak onderzoek ik ’s nachts in mijn gedachten routes die ik zou kunnen afleggen. Welke items en welke materialen hebben een synergetisch effect of voldoende sterk  contrast? Welke vorm moet ik nemen? De volgende dag ga ik met die gedachten aan de slag en blijkt de uitvoering ervan van een leien dakje te gaan.”

Sleutelwerk

Als sleutelwerk noemt hij ‘Ensemble de Creatures’ (2014). “Ik begon met een groot raam, met dubbel glas.  In de rand van verbinding was een helder metalen strip. Daar heb ik een houten frame  eromheen gebouwd. Zo ontstond een voor – en achterruimte waar  optimaal gebruik van is gemaakt met creatie van  droomfiguren. In de trant van Lucebert, Max Ernst en Chagall."

Als tweede sleutelwerk noemt hij ‘Progress halted’ (2016). “Het is mijn eerste bronzen werk. Ik stond september vorig jaar op een kunstmarkt in Ahaus, net over de grens bij Enschede. Ik combineerde wat houtjes bij elkaar en dacht op gegeven moment ‘Hoe zou het eruit zien als ik het naar de bronsgieter breng?’  Ik heb het gedaan en het is een totaal ander ding geworden.” We pakken het werk erbij. Het zou een voorbeeld van het constructivisme kunnen zijn. De oorspronkelijke structuur van het hout en de houtlijnen zijn duidelijk te zien. “Dit is voor herhaling vatbaar.”

Naast assemblages maakt Meurtant collages. Er hangen er diverse in de galerie. “In een collage moet je diepte op een andere manier voor elkaar krijgen. Je moet oppassen die je ze niet te veel ‘volbouwt’.  Als voorbeeld kijken we naar de collage getiteld  'gespleten gezicht'. “Er is ruimte, ijlheid. Je ziet er een foto in. Een krantenfoto die toevallig op tafel lag toen ik er mee bezig was. Ik heb de fotograaf, Raymond Rutting, gevraagd of ik ‘m kon gebruiken. ’Prima’, zei hij.”

Drie jaar geleden, toen Meurtant met zijn assemblages en collages begon, wilde hij ook met foto’s iets doen. Hij kreeg het advies een keuze te maken voor een van de twee, maar 'ik ben altijd eigenwijs geweest' en de  foto’s zijn niet  verdwenen, in veel van de collages zijn – deels eigen – foto’s of stukjes foto ondergebracht.

Gelijkgezinden

“Ik wilde dingen van de wereld gaan vormgeven, ervaringen, een plek, een droom, een herinnering, een wandeling, een gebouw dat op instorten staat. Soms zie je dat ik in het werk de ruimtelijke indeling helemaal loslaat. Dat heb je in je dromen ook.” Als hij terugkijkt op de afgelopen drie jaar staat hij er verbaasd van hoe hij zich ontwikkeld heeft. Maar hij beseft tegelijkertijd dat er nog veel te leren is. “Sommige mensen zie je blijven steken bij een bepaald format. Ik zoek nog steeds de vernieuwing.”

Daarvoor zoekt hij ook de contacten met gelijkgestemden. Hij is lid van de International Society of Assemblage and Collage Artists. Hij heeft contact met diverse kunstenaars en kunstliefhebbers zoals Marcus Bunyan die een blog heeft, https://artblart.com/ met 9000 volgers. Bunyan heeft ook aandacht aan Meurtant’s werk gegeven. Verder in Amerika Robert Ohnigian en Cecil Touchon. En in Nederland de kunstenaar Fons Heijnsbroek. In de Rotterdamse Kunsthal was laatst ‘The Museum of Everything’ met  kunst van kunstenaars die buiten het conventionele kunstcircuit opereerden. “Heel interessante tentoonstelling. Een zoektocht naar verdere achtergrond-informatie van aanwezige kunstenaars bracht me bij veel interessante blogs van kunstenaars en liefhebbers; het internet is een rijke omgeving.” Meurtant communiceert over zijn werk onder meer met zijn foto’s op Flickr,    https://www.flickr.com/photos/97577184@N04/  waar hij een behoorlijk aantal volgers heeft. Hij staat bekend om zijn tekstuele, vaak grappige, toevoegingen bij de werken, die ook op de Amsterdamse tentoonstelling te zien zijn. “Ik krijg vanuit ook vanuit het buitenland commentaar dat men plezier heeft in die teksten.”

Diergeneeskunde

Drager Meurtant heet eigenlijk Gerard Rutteman en was en is niet onbelangrijk in de Nederlandse diergeneeskunde. Met  het halen van zijn doctorsgraad werkt hij al 36 jaar als oncoloog aan de faculteit Diergeneeskunde. Hij schreef tal van stukken voor wetenschappelijke tijdschriften en journalistieke stukken voor het brede publiek. Maar na de bezuinigingen werd de sfeer op de faculteit onaangenamer. Hij begeleidt  nog een promotieproject in de VS maar wil aan het eind van het jaar full time met zijn kunst bezig zijn.

Al in zijn wetenschappelijke tijd had hij behoefte zich creatief te uiten. Dat deed hij met gedichten en ook in zijn artikelen stak hij de nodige creativiteit. De buitenlandse congressen gebruikte hij ook voor museumbezoek. “Dan hadden we drie dagen congres. Jeanine ging mee en ging zelf al op pad in zo’n stad en de laatste anderhalve dag gingen we samen, vrij systematisch, de belangrijkste musea bekijken.”

Tot slot zegt hij, gevraagd naar de filosofie achter zijn werk, voor zover dat al niet gezegd is: “Het leven gaat voorbij. Ik ben geen vrolijk mens over het algemeen. In mijn kunst zit de essentie van het leven verwerkt. Het maakt je van de zwaarte los.”

artikel: Drager Meurtant, Assemblages: the entrails explained, in: Axon Journal, Issue 9 (Assemblages) (open access, on line journal)

Afbeeldingen: 1) Brandend wiel, 2) Ensemble de creatures, 3) Gespleten gezicht, 4) Leeg gezicht, 5) No long faces, 6) Paleidoskopus, 7) Progress halted, 8) The goddess Xyope, 9) Carriere, 10) Fragments, 11) Oranje ingeraamd  

http://meurtant.exto.nl/                                                         https://bit.ly/2dCPso2 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0